Bij onze zoektocht naar de kerk [1] als “object in het midden” maken wij een uitstap van een kleine 10 kilometer. Jij en ik beginnen in de – meer dan duizend jaar oude – Dom van Aken en gaan in de tijd vooruit via de dorpskerk in Wahlwiller naar de recent gebouwde kerk in de abdij Benedictusberg te Mamelis bij Lemiers. Tegelijkertijd is deze uitstap een weg terug in de tijd van de hedendaagse stad Aken, via de dorpsgemeenschap van 50 jaar geleden naar het kloosterleven van vele eeuwen geleden.
“Op dit uitstapje reizen wij door de tijd als de hoofdpersonen in het boek “Arthur, Koning voor eens en altijd” van Terence White. Kay en De Wart gaan vooruit en Merlijn gaat terug in de tijd.”: zeg jij.
“Als Merlijn onze Odyssee in de tijd terug volgt, dan staat hem een onmogelijke opgave te wachten bij de overgang van Twee naar Een. Hij mag dan een oneindig aantal fragmenten bij elkaar voegen om weer tot een geheel te komen. Misschien heeft Merlijn een kans.”: zeg ik.
“Dat is onmogelijk. Een versplinterde schaal is niet meer te herstellen. Ik weet niet wat wij nog kunnen verwachten op onze Odyssee. De overgang naar Nul is ook een onmogelijke verandering. Laten wij eerst de Dom bekijken.”: zeg jij.
Wij kijken naar het licht in de koepel. Terwijl ik naar de bogen kijk, bedenk ik dat Karel de Grote hevig heeft gevochten met de Moren. Maar in dit huis van God dat is voortgekomen uit de hofkerk van Karel de Grote, komen de vorm en de kleurstelling van de bogen erg overeen met de bogen in de moskee in Cordoba.
Wij kijken naar het altaar. Een groep Duitsers komt achter ons staan en begint te zingen:
“Plorate, Filii Israel. Plorate, omnes Virgines, et Filiam Jephte unigenitiam in Carmine doloris lamentamini. ”[2][3][4]
“Een vreselijk offer brengt Jephte voor zijn overwinning. Zijn dochter houdt hem aan zijn belofte aan God waarmee zij haar eigen noodlot volkomen aanvaardt.”: zeg jij.
“In die tijd hielden vrouwen hun mannen aan hun beloften[5]. Zullen Jephte en zijn dochter herrijzen door het volgen van deze belofte aan God waarmee zij hun noodlot aanvaarden? ”: vraag ik.
“Weet ik niet. Laten wij het hopen. Ik hoop dat alle mensen die hun lot ondergaan herrijzen. Het licht in de kerk geeft hoop.”: zeg jij.
De zon breekt door. In de koepel schijnt het licht en rond het altaar ontstaat een gouden gloed. De Dom toont zich in haar glorie. “Het licht geeft hoop”,: zeg ik.
Wij gaan naar Wahwiller via de weg langs het Academisch ziekenhuis, de Technische Hochschule en de grenspost bij Vaals. Na enkele kilometers zien wij rechts de abdij Benedictusberg bij Lemiers, onze derde bestemming vandaag. Even later verlaten wij de grote weg en rijden het dorp Wahlwiller binnen. Wij komen om het werk van Aad de Haas [7] in de Sint Cunibertuskerk te bewonderen. De kleurstelling en de kruiswegstaties in deze kerk zijn uitzonderlijk. De schilderingen zijn in 1947 veel te gewaagd voor de Katholieke kerk. Na ruim dertig jaar mogen de schilderingen van de kruiswegstaties weer in de kerk terug keren.
Wij gaan de kerk binnen en ook hier weer een gouden gloed. “Mensen tonen het licht van hun omgeving. Het hoofdaltaar in de Storkyrkan op Gamla Stan in Stockholm bestaat uit zilver op donker ebbenhout. Dit geeft het felle voorjaarslicht in de noordelijke landen weer.”, zeg jij.
“Het licht in Zuid Limburg is veel zachter, vandaar deze gouden gloed. De vijftiende statie met de herrijzenis – aanvullend op de klassieke 14 staties – is prachtig. Dit schilderij zou eigenlijk gericht naar het Oosten achter het altaar moeten hangen.”: zeg ik.
“Deze afbeelding van de herrijzenis past bij de paastekst: “Als de graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft zij op zichzelf, maar als zij sterft brengt zij rijke vruchten voort.”[12]. Bij de herrijzenis denk ik ook aan een opstanding uit een tabernakel. Een tabernakel is vooral leeg om ruimte te bieden aan de herrijzenis. Boven de ark is de ruimte bestemd voor Jahweh ook leeg.”: zeg jij.
“Hemel en aarde overstijgen; alleen in de leegte kunnen de zonnestralen zo mooi in deze kerk schijnen.”: zeg ik.
Wij nemen de weg terug richting Lemiers. Aan het begin van de oprit naar de abdij Benedictusberg lees jij dat wij ons kunnen aansluiten bij een van de gebedsdiensten. Wij bekijken eerst de foto’s van de kerk[13].
“Het lijkt de binnenkant van een heiligdom. Bij deze absolute schoonheid van maatvoering en indeling van de ruimte zijn geen afbeeldingen meer nodig.”: zeg jij.
“Aan de ene kant heel eigentijds en tegelijkertijd tijdloos. Modern en ook de allereerste kerk. Het lijkt of de tijd geen invloed heeft op deze ruimte. Wat een mooi licht van boven.”: zeg ik.
“Laten wij de Vespers [15] bijwonen”, zeg jij.
“Goed”, zeg ik.
Het volgende bericht gaat verder over bezinningsruimten als “object in het midden”.
[1] Het woord kerk is mogelijk afkomstig van het Griekse woord “Kūrios” dat “macht hebbende” of “meester” betekent. Bron: Ayto, John, Word Origins, the hidden History of English Words from A to Z. London: A &C Black, 2008. Mogelijk is het woord kerk via het Duitse woord “kirche” afkomstig uit een samenstel van de Indo-Europese woorden “kr” (karoti, kurute) dat in het Sanskrit “maken, doen, verrichten” betekent, en “ish” dat afhankelijk van de “sh” klank òf “offergave” of “heerser”, of “ich – ik” betekent.
[2] Bron: Oratorio van Carissimi, Giacomo (1605-1674), Jephte
[3] “Huilt, kinderen van Israel. Huilt, alle jonge vrouwen, voor de enige dochter van Jephte huilt met treurgezangen.”
[4] Zie ook: Oude Testament, Richteren hoofdstuk 11.
[5] Zie ook: McGrath, Kevin, STRῙ women in Epic Mahâbhârata. Cambridge: Ilex Foundation, 2009
[9] Bron afbeelding: http://www.tripadvisor.com
[10] Bron afbeelding: http://www.deroerom.nl/pagina/344/pasen
[11] Volledig overzicht van kruiswegstaties kerk Wahlwiller: http://home.kpn.nl/dreumpie/w/index_copy(1).htm
[12] Zie ook: Nieuwe Testament, Johannes 12: 24
[13] Ontwerp door de Benedictijner monnik Dom van der Laan. Zie ook: http://nl.wikipedia.org/wiki/Hans_van_der_Laan_(architect)
[15] Avondgebed aan het einde van de middag.
Wie ben jij 