Uw verteller heeft in het vorige bericht gezegd dat volgens het Boeddhisme de vijf skandha’s alles geven wat wij nodig hebben voor onze geestelijke ontwikkeling [1]. In de Hart Sutra [2] – een van de latere sutra’s in het Mahâyâna Boeddhisme wordt gezegd dat de skandha’s leeg zijn. Zijn deze beweringen correct?
Waarom onderzoeken de twee hoofdpersonen deze beweringen niet meteen? De verklaring hiervoor is heel eenvoudig. De beschrijving van de eerste skandha “vorm of materie” ruim 2000 jaar geleden – door de vier elementen aarde, water, lucht en vuur – sluit niet meer aan bij de hedendaagse beleving van wetenschap. De weerlegging van de bewering dat de vijf skandha’s alles geven wat nodig is voor onze geestelijke ontwikkeling, is eenvoudig mogelijk op basis van de hedendaagse beleving van wetenschap, omdat de beschrijving van de eerste skandha door de vier elementen aarde, water, lucht en vuur volkomen achterhaald is. Als wij uitgaan van een universele beschrijving van de skandha’s – waarbij verschijningsvormen zich aanpassen aan de omstandigheden – , dan is de weerlegging minder eenvoudig, want de eerste skandha in dat geval een groot deel van de natuurwetenschappen omvat. In onze hedendaagse samenleving zijn de spirituele en (natuur-)wetenschappelijke werkelijkheid gescheiden. Is deze scheiding van religie en wetenschap terecht?
De Belgische priester, astronoom en natuurkundige Georges Lemaître [3] is de grondlegger van de theorie van de oerknal en het uitdijende heelal. Daarnaast heeft hij een bijdrage geleverd aan de algemene relativiteitstheorie. De theorie van het uitdijende heelal heeft hij ontwikkeld op basis van de vooronderstelling dat de waarnemingen van roodverschuivingen van licht van de hemellichamen het gevolg zijn van het Doppler effect [4] door het uitdijen van deze hemellichamen. In 1927 zei Einstein tegen Lemaître: “Your calculations are correct, but your grasp of physics is abominable”. Einstein heeft in 1933 zijn ongelijk over deze opmerking ruiterlijk toegegeven [5].
Georges Lemaître heeft tijdens zijn leven – ook als lid en later voorzitter van de Pauselijke Academie voor Wetenschappen – gepleit voor een scheiding tussen religie en wetenschap. Heeft hij vastgehouden aan dit onderscheid om vermenging te voorkomen tussen niet gelijkwaardige leerstellingen voortgekomen uit de (natuur-)wetenschap enerzijds en de Katholieke Kerk met haar geschiedenis van onder meer de scholastiek en het Romeinse rijk anderzijds? Of wenst hij vast te houden aan dit onderscheid om het “Mysterium est magnum, quod nos procul dubio transcendit” [7] – onderdeel van zijn priesterschap – niet te kort te doen? Uw verteller weet het antwoord niet.
Mogelijk wilde George Lemaître de basis leerstelling van het Katholieke geloof niet overstijgen. Deze basis leerstelling stelt dat er eerst een schepping is, dan volgt een leven op aarde. Na het leven op aarde is er een hiernamaals: voor de uitverkorenen bestaat een gelukkig hiernamaals en voor de verdoemden volgt verstoting [8]. De theorie van de oerknal sluit aan bij deze basis leerstelling. Voor de oerknal bestaat er niets: er is geen dag voor de oerknal of er is “geen dag voor gisteren”. Is deze veronderstelling correct? Uw verteller weet het antwoord niet, maar hij is zich bewust van discussie over dit onderwerp.
Heeft Indra’s net – de andere metafoor die beide hoofdpersonen op hun Odyssee voor “Mysterium est magnum, quod nos procul dubio transcendit” zijn tegenkomen – moeite met “de dag voor gisteren” of het moment voor de oerknal. Uw verteller denkt dat Indra’s net in het Swahili zal antwoorden met: “Hakuna matata [10]”. Uw verteller verwacht dat Indra’s net deze “dag voor gisteren” perfect zal manifesteren als de omstandigheden aanwezig zijn. Uw verteller verwacht ook dat Indra’s net het onderscheid tussen de spirituele en (natuur-)wetenschappelijke werkelijkheid weerspiegelt wanneer de omstandigheden hiervoor aanwezig zijn. Indra’s net laat dit onderscheid even makkelijk weer verdampen of overstijgt het wanneer de omstandigheden daar rijp voor zijn.
Het volgende bericht gaat verder in op de vraag of de vijf skandha’s alles geven wat wij nodig hebben voor onze geestelijke ontwikkeling.
[1] Bron: Red Pine (Bill Porter), The Heart Sutra. Washington D.C.: Shoemaker & Hoard, 2004 p. 56
[2] Zie verschillende vertalingen van de Hart Sutra, bijvoorbeeld door Red Pine (Bill Porter), Edward Conze, Donald S. Lopez Jr.
[4] Het Doppler-effect is meteen te horen als een auto voorbij rijdt: de toonhoogte van het geluid is hoger wanneer de auto nadert en lager wanneer de auto van ons vandaan rijdt. De roodverschuiving in het licht van de hemellichamen duidt erop dat hemellichamen zich van ons verwijderen.
[5] Bron: Midbon, Mark, A Day Without Yesterday: Georges Lemaitre & the Big Bang. Zie: http://www.catholiceducation.org/articles/science/sc0022.html
[6] Bron afbeelding: http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/1998/38
[7] Uit de Encycliek van Paus Johannes Paulus II over de Eucharistie (Rome, 2003); zie ook het bericht “Inleiding: Drie – Object in het midden – Het Woord” van 11 juni 2011.
[8] Bron: Geloofsbelijdenis. Zie ook: http://nl.wikipedia.org/wiki/Geloofsbelijdenis_van_Nicea-Constantinopel
[9] Bron afbeelding: http://liaturches.blogspot.com/
[10] Betekent letterlijk in het Swahili: “Geen probleem”.
Wie ben jij 