Tagarchief: vijf skandha’s

Vijf gangbare werkelijkheden – Inleiding

Geef een reactie

De zoektocht naar “Wie ben jij” in de vorm van een “Verkenning van ons bestaan” is een hedendaagse Odyssee met 17 aanlegplaatsen. Aan het einde zullen wij terugkijken op onze reis. Wij zien dat alles in een zucht is volbracht.

Voordat wij de zoektocht hervatten met het betreden van de wereld van alledag, geven wij eerst een korte samenvatting van de reis tot nu toe.

Bij de eerste aanlegplaats hebben jij en ik de volkomen eenheid beleefd om vandaar via “Solipsisme”, “Het universum is een droombeeld”, “Pantheïsme” en “Indra’s net” naar de tweede aanlegplaats te reizen.

indras-net2[1]

Op de tweede aanlegplaats is de eenheid na een eerste scheuring van lucht en aarde [2] in onnoemelijk veel deeltjes uiteengevallen. Ook jij en ik zijn volkomen uiteengevallen in ontstellend veel minieme deeltjes. Na een eerste ordening binnen deze deeltjes zijn wij – de hoofdpersonen Carla Drift, Man Leben en Narrator – na een onnoemelijk lange tijd in de vorm van mens op onze aarde teruggekeerd.

Atomen[3]

Bij de derde aanlegplaats hebben wij gezien hoe onderling vertrouwen en wederkerige verbondenheid tussen mensen tot stand komen – en worden bestendigd – door het plaatsen van “mensen, objecten, offergaven en het woord in het midden” tussen mensen onderling en/of tussen mensen en de onderlinge onzekerheid. kroning van karel de grote[4]

Als voorbereiding voor het vervolg van onze Odyssee – waarin wij het leven van alledag betreden – is er een intermezzo gevolgd en vervolgens hebben de drie hoofdpersonen elkaars biografie beschreven. Het verslag van het eerste deel van onze Odyssee en de drie biografieën zijn te verkrijgen op de website van de uitgeverij.

wie ben jij1

NLCarla Drift - een buitenbeentje voorkant jpgNarrator-Noordelijke1

Narrator - een weg

Tijdens het tweede deel van onze Odyssee gaan wij de volgende vijf gangbare werkelijkheden als aanlegplaatsen voor het leven van alledag aandoen, omdat deze gezichtspunten een goede indruk bieden van de menselijke beleving van het dagelijkse leven:

o Feiten en logica

o Intensiteiten en associaties

o Leegte

o Verandering

o Onderlinge verbondenheid

Bieden deze vijf gangbare werkelijkheden alles wat wij nodig hebben voor onze zoektocht naar “Wie ben jij?” [5]. Wij hebben eens gelezen dat:

”Wanneer jij deze vijf aanlegplaatsen op een correcte manier bezoekt, dan ben jij opgenomen in het volkomen heelal. Bezoek jij deze gangbare werkelijkheden op een verkeerde manier, dan blijf jij een gewone sterveling”. [6]

Aan het einde van deze gangbare werkelijkheden zullen wij terugkijken om te zien of wij nog gewone stervelingen zijn en/of wij opgenomen zijn in het volkomen heelal.

[2] Volgens Genesis 1:1 – het eerste boek van Oude Testament – schiep/scheidde God eerst de lucht en de aarde. De Hebreeuwse werkwoordkern “bara” heeft vier betekenissen: “scheppen”, “klieven”, “uitverkiezen” en “voeden”. Bron: http://www.qbible.com/hebrew-old-testament/genesis/1.html

In de Westerse vertalingen van de Hebreeuwse versie van het Oude Testament wordt het woord “shamayim” vertaald met “hemel”. Waarschijnlijk is “lucht” of “firmament” een betere vertaling voor het Hebreeuwse woord “shamayim”. Zie ook: http://www.qbible.com/hebrew-old-testament/genesis/1.html en http://www.ancient-hebrew.org/35_home.html en Benner Jeff A.A Mechanical Translation of the Book of Genesis – The Hebrew text literally translated word for word. 2007

[5] Volgens het Boeddhisme geven de vijf skandha’s alles wat wij nodig hebben voor onze spirituele ontwikkeling. Zie ook: Origo, Jan van, Wie ben jij – een verkenning van ons bestaan – deel 1. Amsterdam: Omnia – Amsterdam Uitgeverij, 2012 p. 172 – 183

[6] Bron: The Sixth Patriarch’s Dharma Jewel Platform Sutra. San Francisco: Buddhist Text Translation Society, 2002, p. 381 – 382. Opmerking: “Buddha–use” en “Store enveloping consciousness” zijn als “Volkomen heelal” weergegeven.

Inleiding: Vijf werkelijkheden en vijf skandha’s

Geef een reactie

In het vorige bericht heeft uw Verteller een inleiding gegeven over de samenhang tussen religie en wetenschap. In dit bericht gaat uw Verteller verder in op de vraag of de vijf skandha’s alles geven wat wij nodig hebben voor onze geestelijke ontwikkeling.

Tijdens de volgende aanlegplaatsen op hun Odyssee gaan de twee hoofdpersonen verder met hun zoektocht naar wie zij zijn, waar zij vandaan komen en waar zij naar toe gaan. Eerst bezoeken zij de vijf gangbare werkelijkheden:

o   Feiten en logica – wetenschappelijke reflectie en bewustzijn

o   Intensiteiten en associaties – gevoelsmatige reflectie en bewustzijn

o   Leegte – wijze van bewustzijn

o   Verandering – wijze van bewustzijn

o   Onderlinge verbondenheid – wijze van bewustzijn

Welk verband hebben deze vijf werkelijkheden met de vijf skandha’s uit het Mahâyâna Boeddhisme en met de leegte van deze skandha’s volgens de Hart Sutra [1]?

Het antwoord op de tweede vraag is op dit moment eenvoudig: de twee hoofdpersonen zoeken het antwoord bij de aanleg bij de derde werkelijkheid – Leegte.

Het antwoord op de eerste vraag is ook vrij eenvoudig. De vijf werkelijkheden omvatten de vijf skandha’s waarbij de vijf werkelijkheden beter aansluiten bij het hedendaagse bewustzijn.

De vijfde en laatste skandha – bewustzijn – vormt de vier andere skandha’s en komt tegelijkertijd voort uit deze vier skandha’s [2]. Bewustzijn ligt ten grondslag aan de vijf werkelijkheden en bewustzijn wordt gevormd door de vijf werkelijkheden. Hierbij is er geen verschil tussen de vijf skandha’s – inclusief leegte – en de vijf werkelijkheden.

De eerste skandha – vorm – in hedendaagse vorm, valt samen met de vijf werkelijkheden, omdat vorm gestalte krijgt door feiten en logica (of het ontbreken hieraan), door intensiteiten en associaties voor het beleven van vorm, door verandering omdat alles verandert en door onderlinge verbondenheid doordat een vorm altijd in verhouding staat tot andere vormen.

De tweede skandha – gevoelens en sensatie – valt samen met de tweede werkelijkheid voor de beleving, met de vierde werkelijkheid voor de verandering van gevoelens en met de vijfde werkelijkheid voor de beleving van gevoelens binnen en door een samenleving.

De derde skandha – perceptie, herkenning of onderscheid – valt samen met de eerste werkelijkheid voor zover het feiten en dingen betreft, met de tweede werkelijkheid voor zover het onderscheid van intensiteiten en associaties betreft, met de vierde werkelijkheid voor de verandering van onderscheid en herkenning en met de vijfde werkelijkheid voor het onderscheid en herkenning ten opzichte van andere dingen, feiten, entiteiten, levende wezens en gebeurtenissen.

De vierde skandha – mentale indrukken, impulsen, inprentingen – komt op soortgelijke wijze terug als de derde skandha in de eerste, tweede, vierde en vijfde werkelijkheid.

Voor zover uw Verteller kan overzien, vallen de vijf skandha’s inclusief de leegte binnen de vijf werkelijkheden die de hoofdpersonen gaan bezoeken.

Aan het einde van de Odyssee kunnen de twee hoofdpersonen in een terugblik misschien oordelen of de vijf skandha’s alles geven wat nodig is voor onze geestelijke ontwikkeling.

Het volgende bericht komt over enkele weken. Een van de hoofdpersonen is nog steeds aan het herstellen van de inspanningen en de andere hoofdpersoon heeft het eerste deel van het verslag over “Een”, “Twee” en “Drie” bijna klaar voor de drukker. De versie in de Engelse taal is nog niet zover.

Over ongeveer vier weken zullen de hoofdpersonen hun Odyssee hervatten.

   [3]

[1] Zie verschillende vertalingen van de Hart Sutra, bijvoorbeeld door Red Pine (Bill Porter), Edward Conze, Donald S. Lopez Jr.

Intro: Vijf werkelijkheden: een dag zonder gisteren – een dag zonder morgen?

Geef een reactie

Uw verteller heeft in het vorige bericht gezegd dat volgens het Boeddhisme de vijf skandha’s alles geven wat wij nodig hebben voor onze geestelijke ontwikkeling [1]. In de Hart Sutra [2] – een van de latere sutra’s in het Mahâyâna Boeddhisme wordt gezegd dat de skandha’s leeg zijn. Zijn deze beweringen correct?

Waarom onderzoeken de twee hoofdpersonen deze beweringen niet meteen? De verklaring hiervoor is heel eenvoudig. De beschrijving van de eerste skandha “vorm of materie” ruim 2000 jaar geleden  – door de vier elementen aarde, water, lucht en vuur – sluit niet meer aan bij de hedendaagse beleving van wetenschap. De weerlegging van de bewering dat de vijf skandha’s alles geven wat nodig is voor onze geestelijke ontwikkeling, is eenvoudig mogelijk op basis van de hedendaagse beleving van wetenschap, omdat de beschrijving van de eerste skandha door de vier elementen aarde, water, lucht en vuur volkomen achterhaald is. Als wij uitgaan van een universele beschrijving van de skandha’s  – waarbij verschijningsvormen zich aanpassen aan de omstandigheden – , dan is de weerlegging minder eenvoudig, want de eerste skandha in dat geval een groot deel van de natuurwetenschappen omvat. In onze hedendaagse samenleving zijn de spirituele en (natuur-)wetenschappelijke werkelijkheid gescheiden. Is deze scheiding van religie en wetenschap terecht?

De Belgische priester, astronoom en natuurkundige Georges Lemaître [3] is de grondlegger van de theorie van de oerknal en het uitdijende heelal. Daarnaast heeft hij een bijdrage geleverd aan de algemene relativiteitstheorie. De theorie van het uitdijende heelal heeft hij ontwikkeld op basis van de vooronderstelling dat de waarnemingen van roodverschuivingen van licht van de hemellichamen het gevolg zijn van het Doppler effect [4] door het uitdijen van deze hemellichamen. In 1927 zei Einstein tegen Lemaître: “Your calculations are correct, but your grasp of physics is abominable”. Einstein heeft in 1933 zijn ongelijk over deze opmerking ruiterlijk toegegeven [5].

 [6]

Georges Lemaître heeft tijdens zijn leven – ook als lid en later voorzitter van de Pauselijke Academie voor Wetenschappen – gepleit voor een scheiding tussen religie en wetenschap. Heeft hij vastgehouden aan dit onderscheid om vermenging te voorkomen tussen niet gelijkwaardige leerstellingen voortgekomen uit de (natuur-)wetenschap enerzijds en de Katholieke Kerk met haar geschiedenis van onder meer de scholastiek en het Romeinse rijk anderzijds? Of wenst hij vast te houden aan dit onderscheid om het  “Mysterium est magnum, quod nos procul dubio transcendit” [7] – onderdeel van zijn priesterschap – niet te kort te doen? Uw verteller weet het antwoord niet.  

Mogelijk wilde George Lemaître de basis leerstelling van het Katholieke geloof niet overstijgen. Deze basis leerstelling stelt dat er eerst een schepping is, dan volgt een leven op aarde. Na het leven op aarde is er een hiernamaals: voor de uitverkorenen bestaat een gelukkig hiernamaals en voor de verdoemden volgt verstoting [8]. De theorie van de oerknal sluit aan bij deze basis leerstelling. Voor de oerknal bestaat er niets: er is geen dag voor de oerknal of er is “geen dag voor gisteren”. Is deze veronderstelling correct? Uw verteller weet het antwoord niet, maar hij is zich bewust van discussie over dit onderwerp.

 [9]

Heeft Indra’s net – de andere metafoor die beide hoofdpersonen op hun Odyssee voor “Mysterium est magnum, quod nos procul dubio transcendit” zijn tegenkomen – moeite met “de dag voor gisteren” of het moment voor de oerknal. Uw verteller denkt dat Indra’s net in het Swahili zal antwoorden met: “Hakuna matata [10]”. Uw verteller verwacht dat Indra’s net deze “dag voor gisteren” perfect zal manifesteren als de omstandigheden aanwezig zijn. Uw verteller verwacht ook dat Indra’s net het onderscheid tussen de spirituele en (natuur-)wetenschappelijke werkelijkheid weerspiegelt wanneer de omstandigheden hiervoor aanwezig zijn. Indra’s net laat dit onderscheid even makkelijk weer verdampen of overstijgt het wanneer de omstandigheden daar rijp voor zijn.

Het volgende bericht gaat verder in op de vraag of de vijf skandha’s alles geven wat wij nodig hebben voor onze geestelijke ontwikkeling.

[1] Bron: Red Pine (Bill Porter), The Heart Sutra. Washington D.C.: Shoemaker & Hoard, 2004 p. 56

[2] Zie verschillende vertalingen van de Hart Sutra, bijvoorbeeld door Red Pine (Bill Porter), Edward Conze, Donald S. Lopez Jr.

[4] Het Doppler-effect is meteen te horen als een auto voorbij rijdt: de toonhoogte van het geluid is hoger wanneer de auto nadert en lager wanneer de auto van ons vandaan rijdt. De roodverschuiving in het licht van de hemellichamen duidt erop dat hemellichamen zich van ons verwijderen.

[5] Bron: Midbon, Mark, A Day Without Yesterday: Georges Lemaitre & the Big Bang. Zie: http://www.catholiceducation.org/articles/science/sc0022.html

[7] Uit de Encycliek van Paus Johannes Paulus II over de Eucharistie (Rome, 2003); zie ook het bericht “Inleiding: Drie – Object in het midden – Het Woord” van 11 juni 2011.

[8] Bron: Geloofsbelijdenis. Zie ook: http://nl.wikipedia.org/wiki/Geloofsbelijdenis_van_Nicea-Constantinopel

[9] Bron afbeelding: http://liaturches.blogspot.com/

[10] Betekent letterlijk in het Swahili: “Geen probleem”.

Inleiding: Intermezzo – Vijf skandha’s

Geef een reactie

De twee hoofdpersonen zijn bezig met hun verslag over de eerste drie aanlegplaatsen op hun Odyssee. Het verslag in het Nederlands is bijna klaar; met het verslag in het Engels is een begin gemaakt.

De hoofdpersonen zijn op zoek naar een uitgever om het eerste deel van het verslag te publiceren.

In de tussentijd gaat uw Verteller verder met de inleiding op de vijf skandha’s in het Mahâyâna [1] Boeddhisme.

Volgens het Boeddhisme geven de vijf skandha’s alles wat wij nodig hebben voor onze spirituele ontwikkeling [2]. De vijf skandha’s zijn verschillende manieren van zelfreflectie of ervaringen van ons zelf; zij hebben betrekking op jou, mij en alles om ons heen.

De vijf skandha’s zijn onder te verdelen in drie hoofdgroepen:

  • een fysieke manier van zelfreflectie door vorm of materie (rūpa in het Sanskriet);
  • drie gevoelsmatige manieren van zelfreflectie en
  • (zelf)bewustzijn.

Nu zal ik een korte beschrijving van deze vijf skandha’s geven [3]:

  1. Vorm of materie (Sanskriet – rūpa):
    externe en interne materie. Extern, rūpa is de physieke wereld. Intern, rūpa omvat ons fysieke en fysiologisch  lichaam en zintuigen.
  2. Gevoelens of sensatie (Sanskriet – vedanā) :
    ervaren van een object als – bijvoorbeeld – aangenaam, onaangenaam of neutraal
  3. Perceptie, herkenning of onderscheid (Sanskriet – samjñā):
    waarneming of herkenning van een object (bijvoorbeeld, het geluid van een klok of de vorm van een boom).
  4. Mentale indrukken, impulsen, inprentingen (Sanskiet – samskāra):
    alle vormen van mentale gebruiken, gedachten, inprentingen, ideeën, opinies, vooroordelen en besluiten die worden geactiveerd door een object.
  5. Bewustzijn (Sanskriet – vijñāna): in het Mahâyâna Boeddhisme is de skandha “bewustzijn” de basis die alle bewuste ervaringen bewerkstelligt.

De skandha’s bestaan niet afzonderlijk. De Skandha’s ontstaan, worden gevormd en verdwijnen in onderlinge samenhang en onderlinge afhankelijkheid [4].

[5]

Na deze inleiding op de vijf skandha’s ontstaat de vraag waarom onze hoofdpersonen deze skandha’s niet als vijf aanlegplaatsen tijdens hun Odyssee aandoen.

Het volgende bericht geeft een eerste antwoord op deze vraag.

[1] Mahâyâna betekent vrij vertaald “groot vaartuig”. Alles en iedereen is aanwezig in het grote vaartuig, geen stofje is buitengesloten.

[2] Bron: Red Pine (Bill Porter), The Heart Sutra. Washington D.C.: Shoemaker & Hoard, 2004 p. 56

[4] Bron: Dasgupta, Surendranath, A History of Indian Philosophy, Vol. I. London: Cambridge University Press, 1957, p. 94

Inleiding: Intermezzo

Geef een reactie

Uw verteller maakt met u een uitstapje tijdens deze intermezzo op de Odyssee van de twee hoofdpersonen. Mijn naam is Narrator[1]. U bent mij eerder tegengekomen bij de tweede aanlegplaats[2].

De twee hoofdpersonen hebben behoefte aan rust na ruim twee maanden reizen. Daarnaast is een van de hoofdpersonen is niet helemaal gezond en moet weer op krachten komen. De andere hoofdpersonen heeft onverwachts familieverplichtingen.

De beide hoofdpersonen zullen over enkele weken hun zoektocht hervatten. Zij gebruiken de rusttijd om hun verslag van de reis te ordenen. Waarschijnlijk zal het verslag van het eerste deel van de Odyssee binnenkort beschikbaar zijn.

Tijdens deze intermezzo zal ik U een inleiding geven tot de vijf skandha’s, zoals deze vele eeuwen geleden binnen het boeddhisme vorm hebben gekregen. De vijf skandha’s zijn verschillende manieren van zelf reflecties of ervaringen van ons zelf. De skandha’s lijken op de vijf hedendaagse werkelijkheden die wij op de volgende aanlegplaats gaan tegenkomen.

Het woord skandha[3] betekent in het Sanskriet boomstam[4]. In een boek[5] wordt de betekenis van boomstam voor skandha gelijk gesteld met het woud aan stammen van een banyan boom. In het Sankriet is een van de namen voor banyan boom: “nyagrodhapâdapa”. Dit woord betekent letterlijk: “Niet gegeven om te groeien van de voet”. De banyan boom ontstaat doordat een vogel een zaadje van een banyan boom in een andere gewone boom achterlaat. Eerst voedt dit zaadje zich uit de gastboom. Door luchtwortels, zoekt de banyan boom voeding in de aarde. De stammen die wij zien zijn dus luchtwortels. Na een lange tijd ontstaat een bossage van luchtwortels waarin de gastboom niet meer is terug te vinden.

[6]

In het volgende bericht gaat uw verteller verder over de vijf skandha’s.

[1] Mijn naam is ontstaan uit het woord “narâ” [3] dat mensen betekent, en “tr” [4] dat “oversteken of passeren” betekent.

[2] Zie het bericht: Inleiding: Twee – Jij en ik gescheiden van 16 april 2011

[3] Het woord skandha is samengesteld uit de werkwoordkernen “skand” en “dha” die in het Sanskriet “springen, of laten springen over” en “plaatsen, of positioneren” betekenen. Bron: elektronische versie van het woordenboek Monier-Williams – MWDDS V1.5 Beta

[4] De elektronische versie van het woordenboek Monier-Williams – MWDDS V1.5 Beta, vermeldt ook de volgende betekenissen voor “skandha”: een grote tak of boog; een samenstel of menigte, een onderdeel van een leger; een hoofdstuk; de vijf objecten van voelen; de vijf samenstellende elementen van zijn; het lichaam.

[5] Bron: Red Pine (Bill Porter), The Heart Sutra. Washington D.C.: Shoemaker & Hoard, 2004: pagina 57